Ile razy słyszałeś, żeby zamknąć okno podczas burzy, bo wleci kulisty piorun? Jest to jedno z najpopularniejszych ostrzeżeń, kiedy tylko zaczyna się burza. Z pokolenia na pokolenie daje nam się różne wskazówki, gdy występują konkretne zmiany pogodowe. Często się do nich stosujemy, chociaż nie znamy zasadności. Sprawdź, jakie są popularne fakty i mity dotyczące zachowania ostrożności podczas burzy.
Burza to popularne zjawisko meteorologiczne, któremu zwykle towarzyszą pioruny. Czasami wraz z nimi pojawia się też grad, śnieg lub opady deszczu. W okresie letnim aktywność burzowa przybiera na sile. Wielu z nas obawia się burzy, innych uspokaja oglądanie błyskających piorunów. Niezależnie od tego, czy lubimy ją, czy nie, chyba każdy z nas słyszał chociaż jeden przesąd na temat burzy lub poradę, czego nie powinniśmy robić, gdy się zaczyna.
Jednym z najpopularniejszych mitów dotyczących burzy jest to, że smartfony przyciągają pioruny. Wiele osób apeluje, aby podczas burzy nie prowadzić rozmów telefonicznych. Jeszcze inni całkiem wyłączają telefon, gdy zaczyna się burza. Tymczasem Polski Komitet Ochrony Odgromowej – Stowarzyszenia Elektryków Polskich podaje, że używanie smartfonów oraz innych urządzeń elektronicznych podczas wyładowań atmosferycznych nie zwiększa ryzyka przyciągnięcia piorunów.
Czy samochód jest bezpieczny? A co z elektroniką w domu?
Ogromna ilość ludzi uważa, że podczas burzy dobrym pomysłem jest schowanie się w samochodzie. Zwolennicy teorii sądzą, że to za sprawą gumowych opon przewodzących elektryczność można się poczuć bezpiecznie w aucie. Czy rzeczywiście to taka dobra kryjówka? Tak, samochód może ochronić przed piorunami, jednak nie dzięki oponom. Zasługą „schronu na czterech kółkach” jest jego metalowa konstrukcja auta. Jeśli piorun by w nią uderzył, doszłoby do stworzenia się tzw. efektu klatki Faradaya. Karoseria nie pozwoliłaby przeniknąć piorunowi do środka. Jak udowodniono w XIX w., pole energetyczne nie przenika przez metal.
Mnóstwo osób boi się również o sprzęt elektroniczny podczas burzy. Czy pioruny rzeczywiście mogłyby je zniszczyć? Wyładowanie atmosferyczne przenosi dużą ilość energii oraz wytwarza pole elektromagnetyczne. Piorun może uderzyć w sieć elektryczną, bezpośrednio przekazując jej część energii. Może to doprowadzić do uszkodzenia urządzeń podłączonych do sieci. Nawet gdy piorun trafi je z pewnej odległości, wciąż może indukować wysokie napięcie w obwodach. Rzeczywiście mogłoby to wówczas zagrozić naszym sprzętom. Jeśli zaczyna się burza, lepiej odłączyć elektronikę od kontaktów.
Piorun może uderzyć w sieć elektryczną, bezpośrednio przekazując jej część energii, fot. stnazkul
Burza na otwartej przestrzeni i… kąpiel w wannie
Jeśli burza zaskoczy nas na otwartej przestrzeni, jest to niebezpieczna sytuacja. Pod żadnym pozorem nie wolno szukać schronienia pod drzewem. To wysokie punkty ściągające pioruny, przez co mogłoby dojść do porażenia. Nie wolno również całkowicie kłaść się na ziemi. Nie widzisz w oddali budynku lub samochodu? Przyjmij pozycję kucną, stopy przyciskając mocno do siebie i obejmując kolana rękoma. Może to ograniczyć ryzyko uderzenia piorunem.
Wiele osób zastanawia się również nad tym, czy podczas burzy można brać kąpiel w wannie. Niektórzy w ten sposób lubią się uspokajać, gdy za oknem szaleją pioruny. Jednak nie jest to najlepszy pomysł. Jeśli piorun uderzy w dom, energia elektryczna zacznie podążać ścieżką najmniejszego oporu, najlepszym dostępnym przewodnikiem. Oczywiście powinien być nim piorunochron. Jeśli go nie ma, prąd znajdzie inną drogę. Mogą nią być np. rury wodno-kanalizacyjne lub metalowe rynny. W takim przypadku może dojść do nieszczęśliwego wypadku. Jeśli piorun uderzy i zacznie przepływać przez rury z wodą, a my będziemy brać kąpiel w wannie, posłużymy jako… przewodnik prądu. Niebezpieczne może być również zmywanie naczyń lub mycie rąk podczas burzy.
Jednym z najczęściej powtarzanych zdań jest, aby zamykać okna w czasie burzy, bo „do środka wpadnie piorun kulisty”. Naukowcy mają jednak wiele wątpliwości co do jego istnienia. Czy taka rada ma więc swoje uzasadnienie? Oczywiście. Otwarte okno podczas burzy jest niebezpieczne, ponieważ do środka mogą wlecieć m.in. ułamane gałęzie. Wichura towarzysząca burzy może z kolei wyrwać okno. Stanie przy nim podczas burzy nie jest więc najrozsądniejszym pomysłem.
