Wiele osób twierdzi, że to najdroższy sposób ogrzewania. Rzeczywistość nie jest tak oczywista
Funkcjonowanie klimatyzatora w trybie grzewczym bazuje na odwróconym cyklu chłodniczym, podobnie jak w przypadku pompy ciepła, co pozwala na generowanie wielokrotnie większej ilości energii cieplnej niż zużywa energii elektrycznej. W sprzyjających okolicznościach może być ekonomicznie konkurencyjny w porównaniu do ogrzewania gazem i pelletem.
- Efektywność klimatyzatora a pogoda
- Efektywność klimatyzatorów w trybie grzania
- Koszty ogrzewania pelletem w sezonie 2025/2026
- Koszty ogrzewania: gaz vs. klimatyzacja
- Efektywność klimatyzatorów split w okresach przejściowych
Efektywność klimatyzatora a pogoda
Wydajność klimatyzatora nie jest niezmienna i ulega zmianom w zależności od warunków atmosferycznych. Największą skuteczność osiąga przy niższych temperaturach dodatnich, kiedy różnica między powietrzem na zewnątrz a wewnątrz budynku jest nadal mała. Z 1 kWh energii elektrycznej może uzyskać 3–4 kWh ciepła, co sprawia, że jest to atrakcyjne źródło dogrzewania.
W miarę spadku temperatury zwiększa się różnica między warunkami wewnętrznymi i zewnętrznymi, co prowadzi do większego obciążenia sprężarki i częstszego odszraniania jednostki zewnętrznej. W okolicach −5°C skuteczność zaczyna wyraźnie maleć, a poniżej tej temperatury wiele urządzeń nie jest w stanie zapewnić stabilnego ogrzewania i komfortu cieplnego w domu.
Efektywność klimatyzatorów w trybie grzania
Konsumpcja energii przez klimatyzator w trybie grzewczym jest głównie uzależniona od dwóch czynników: potrzeb cieplnych budynku oraz temperatury zewnętrznej.
Dom zgodny z normą WT 2021 zużywa jedynie 55 kWh/m²/rok na potrzeby grzewcze. Obiekt o przeciętnej izolacji potrzebuje już około 120 kWh/m²/rok, co oznacza ponad dwukrotnie większe zużycie. Dla budynku o słabej izolacji potrzeby wzrastają do około 140 kWh/m²/rok, czyli niemal trzykrotnie więcej w porównaniu do standardu WT 2021. Im niższy jest standard budynku, tym więcej efektywność klimatyzacji wpływa na wzrost konsumpcji prądu, a różnica w stosunku do tradycyjnych paliw staje się mniej widoczna.
Ponieważ klimatyzator pełni rolę pompy ciepła powietrze–powietrze, jego wydajność jest mierzona współczynnikiem sezonowym SCOP. W typowych urządzeniach w polskich warunkach SCOP oscyluje między 3,0 a 3,5. Przyjęcie wartości 3,3 pozwala oszacować, że na każde 1 kWh zużytej energii elektrycznej urządzenie dostarcza około 3,3 kWh ciepła.
Na tej podstawie dom WT2021 o powierzchni 120 m² zużywa około 2000 kWh energii elektrycznej w sezonie, co przekłada się na koszt 2200–2500 zł przy cenie prądu wynoszącej około 1,11 zł/kWh. W budynkach z przeciętną izolacją zużycie sezonowe wzrasta do około 4300–4500 kWh, co oznacza wydatek rzędu 4800–5200 zł. W obiektach z dużymi stratami ciepła zużycie wynosi ponad 5000 kWh, co wiąże się z kosztem około 5600–6000 zł.
Te kwoty mogą się wydawać stosunkowo niskie – np. w porównaniu do kosztów ogrzewania elektrycznego – jednak warto zauważyć, że obliczenia bazują na wysokiej wartości SCOP. W rzeczywistości, gdy temperatury spadają poniżej zera, rzeczywista wydajność klimatyzatora maleje, a COP może wynosić bliżej 2,0–2,5. W takich warunkach sezonowe koszty ogrzewania mogą wzrosnąć nawet o 20–40%.
Dla domu zgodnego z WT2021 oznacza to koszt w przedziale około 3000–3500 zł, dla budynków z przeciętną izolacją 6000–7500 zł, a dla obiektów najsłabiej izolowanych nawet ponad 8000 zł w przypadku surowej zimy.
Koszty ogrzewania pelletem w sezonie 2025/2026
Pellet to paliwo, którego koszt ogrzewania w dużej mierze zależy od ceny zakupu opału. Przy przeciętnej cenie około 1569 zł za tonę w sezonie grzewczym 2025/2026 roczny koszt ogrzewania domu o powierzchni 120 m² wynosi:
- około 3570 zł w budynku zgodnym ze standardem WT2021 (55 kWh/m²/rok);
- około 6620 zł w domu o przeciętnym ociepleniu (120 kWh/m²/rok);
- około 7550 zł w budynku o słabej izolacji termicznej (140 kWh/m²/rok).
Pellet zachowuje wysoką przewidywalność niezależnie od warunków temperaturowych – jego zużycie wzrasta proporcjonalnie do strat ciepła, ale nie występują gwałtowne wzrosty kosztów jednostkowych, jak ma to miejsce w przypadku klimatyzatora pracującego na granicy swoich możliwości.
Klimatyzacja może być bardziej opłacalna w cieplejszych miesiącach oraz w dobrze ocieplonych budynkach, jednak w warunkach surowej zimy lub w budynkach z dużym zapotrzebowaniem na energię pellet odzyskuje przewagę kosztową – a wraz z pogarszającymi się warunkami różnica ta znacznie się powiększa.
Koszty ogrzewania: gaz vs. klimatyzacja
W domu o powierzchni 120 m² roczne koszty ogrzewania gazowego wynoszą około 4060 zł dla standardu WT2021, około 6450 zł dla budynku o przeciętnej izolacji, oraz ponad 8300 zł w przypadku domu z dużymi stratami ciepła. W każdej z tych sytuacji wydatki są podobne do kosztów związanych z ogrzewaniem przy użyciu pelletu, z tym że w słabo izolowanych domach gaz staje się szczególnie drogi.
Klimatyzacja jako pompa ciepła wypada bardziej korzystnie w dwóch pierwszych przypadkach. W budynku spełniającym standard WT2021 koszt ogrzewania klimatyzacją w sezonie ciepłym wynosi około 2200–2500 zł, co jest znacznie mniej niż koszt gazu.
Sytuacja różni się w budynkach o słabej izolacji. Wysokie zapotrzebowanie na energię cieplną powoduje, że klimatyzator przy niskich temperaturach musi pracować intensywnie, co zmniejsza efektywność i zwiększa zużycie prądu. Podczas łagodnej zimy może być nadal porównywalny z gazem, jednak w przypadku mrozów koszty przekraczają 8000 zł, co zbliża je do typowych wartości dla gazu lub nawet je przewyższa. W takich miejscach klimatyzator traci przewagę ekonomiczną i pozostaje opcją uzupełniającą, a nie podstawową.
Efektywność klimatyzatorów split w okresach przejściowych
Klimatyzator split jest najbardziej ekonomicznym źródłem ogrzewania w okresach przejściowych, w lepiej zaizolowanych budynkach i przy stosunkowo łagodnych warunkach pogodowych na zewnątrz. Działa na zasadzie pompy ciepła, a jego wydajność w dużej mierze zależy od różnic w temperaturach.
Podczas mrozów oraz w budynkach z dużymi stratami ciepła, klimatyzacja przestaje być korzystniejsza finansowo niż pellet i gaz. W takich sytuacjach najlepiej sprawdza się jako część systemu hybrydowego, wspomagając kocioł, gdy warunki sprzyjają ekonomicznemu zużyciu energii elektrycznej.