Jak układać sztućce na stole? Praktyczny przewodnik krok po kroku
Układanie sztućców na stole jest sztuką, która świadczy o naszej ogładzie towarzyskiej. Niezależnie od tego czy organizujesz przyjęcie dla znajomych, stawiasz pierwsze kroki w cateringu czy myślisz o zatrudnieniu się w restauracji. Zawsze dobrze dowiedzieć się jakie jest poprawne rozłożenie sztućców w różnych sytuacjach. W poradniku powiemy też jak korzystać ze sztućców i jak je odkładać po jedzeniu.
Jeśli szukasz więcej ciekawostek i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły z praktycznymi poradami.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jak układać sztućce
Podstawowy układ sztućców - jak ułożyć sztućce na stole
Zacznijmy od podstawowych informacji jak układać sztućce. Ta wiedza przyda się, kiedy szykujesz obiad dla znajomych czy romantyczną kolację we dwoje.
Typowy zestaw obiadowy to łyżka do zupy, nóż i widelec. Często towarzyszy im łyżeczka do deseru lub kompotu. Układ sztućców na obiadowym stole ma być nie tylko popisem wiedzy gospodarza czy gospodyni, ale ma też ułatwić jedzenie. Dlatego przy zwykłym posiłku po prostu kładziemy sztućce tuż przy ręce. Zgodnie z przyjętymi normami łyżka do zupy powinna się znaleźć po prawej ręce, podobnie nóż. Widelec kładziemy natomiast po lewej.
Ustawianie sztućców warto połączyć z podstawową wiedzą na temat ustawiania naczyń obiadowych. Zakładając, że nie jest to wykwintny posiłek, lecz zwykły obiad, talerz do zupy kładziemy na talerzu do drugiego dania. To bardzo logiczny układ. Zapobiega zabrudzeniu obrusu przez zupę i ułatwia wymianę naczyń po pierwszym daniu.
Ten układ działa przy tradycyjnym polskim obiedzie. Na pierwsze danie podaje się zwykle gęstą zupę lub rosół z makaronem. Na drugie mięso z jarzyną i ziemniakami. Jeżeli zamiast tego planujemy podać bulion z zakąską, to bulionówkę i mniejszy talerz do zakąsek kładziemy na talerzu do drugiego dania.
Jak ułożyć sztućce - układanie na serwetce
Alternatywnym sposobem na przygotowanie stołu dla gości jest ułożenie sztućców na serwetce. Zwykle nie praktykuje się go podczas rodzinnych posiłków w domu. Serwetki lepiej położyć na stoliku po lewej stronie talerzy lub ozdobnie złożone na talerzu.
W miejscach publicznych np. barach i kawiarniach preferuje się ułożenie sztućców na serwetce. Dzięki takiemu ułożeniu można zachować większą higienę. Ten sam układ można zastosować na przykład podczas przyjęcia w ogrodzie.
Układanie sztućców na serwetce jest sztuką. Można to robić na wiele sposobów. Jeżeli już decydujemy się na ten sposób układania sztućców na stole, to trzeba poćwiczyć składanie serwetek. Można oczywiście położyć sztućce na estetycznie złożonej serwetce. Jednak lepiej zrobić specjalną kieszonkę, w której schowamy nóż, widelec i łyżkę. Instrukcje jak składać serwetki znajdziecie w wielu poradnikach internetowych.
Poprawne rozłożenie większej ilości sztućców
Układanie sztućców – poziom profesjonalny
Kiedy uczestnikami posiłku są przyjaciele czy członkowie rodziny zwykle podaje się podstawowe sztućce, a resztę donosi w razie czego razem z następnymi daniami. Ale jak układać sztućce podczas wielodaniowego przyjęcia?
Większość z nas zna ten problem głównie z filmów. Jednak może się przydarzyć sytuacja, w której będziecie musieli prawidłowo ułożyć sztućce i naczynia do większej uczty. Podstawowy cel układu sztućców jest zawsze ten sam – mają ułatwić jedzenie kolejnych dań i być pod ręką.
Załóżmy, że podczas uroczystej kolacji mają być podane dwa dania i deser. Po daniach głównych gościom zostanie zaoferowana również kawa i herbata. Nie liczymy tu alkoholu, bo nie ma wpływu na układ sztućców (ustawianiem naczyń, w tym kieliszków, zajmiemy się osobno). Z poprawnym rozłożeniem nie powinniśmy mieć kłopotu, jeśli będziemy się trzymać tych zasad:
- Widelce kładziemy prawie zawsze po lewej stronie talerza.
- Noże i łyżeczki zawsze po prawej. Oprócz łyżeczki do deseru, którą zawsze kładziemy nad talerzem, prostopadle do innych sztućców.
- Widelczyk do deseru kładziemy również nad talerzem (zamiast lub obok łyżeczki do deseru – zależnie od planowanych dań deserowych)
- Sztućce, które będą używane w pierwszej kolejności powinny leżeć na zewnątrz szeregu np. jeżeli zaczynamy kolację od przystawek, to widelec do przystawek leży najdalej na lewo od talerza.
Jak widać do poprawnego rozłożenia sztućców na stole nie potrzeba dyplomu. Warto teraz wspomnieć, jak wygląda cały układ takiego nakrycia. Jeśli szukasz więcej ciekawostek, sprawdź także ten artykuł z poradami na temat nakrycia stołu.
Ustawianie nakrycia na stole
Pośrodku mamy talerz do dania głównego, na nim talerz do przystawek, bulionówkę lub talerz na zupę. Na talerzu można położyć serwetkę, zwłaszcza jeżeli jest ozdobnie złożona. Rezygnujemy wówczas z ułożenia serwetki na płasko po lewej stronie talerza, za widelcami.
Talerzyk do pieczywa, razem z nożem do masła kładziemy na górze, po lewej stronie talerza głównego. Filiżanki do kawy i herbaty ustawiamy po przeciwnej stronie (w prawej, górnej części nakrycia). Kieliszki powinny się znaleźć za filiżankami. Większy pucharek na wodę będzie zawsze ustawiony bliżej środka, podczas kiedy kieliszki do wina będą stać bardziej na zewnątrz.
Jeżeli będziecie wiedzieć, jak wygląda prawidłowe ustawianie naczyń, to łatwiej będzie wam ich również używać podczas formalnego przyjęcia. Możecie spotkać się z takim układem na weselach, ważnych uroczystościach z cateringiem lub w luksusowych restauracjach i hotelach. Wiedza przydaje się szczególnie jeśli jesteście w towarzystwie, któremu chcecie zaimponować lub zależy wam na ważnym kontrakcie, awansie itp.
Jak odkładać sztućce po jedzeniu
Kiedy wiemy już jak układać sztućce warto poznać zasady zachowania po jedzeniu. Co robić z tymi wszystkimi dodatkowymi widelcami? Jak zasygnalizować, że jeszcze jemy i jak odkładać sztućce, jeśli już nie chcemy jeść?
Zasady odkładania sztućców mają duże znaczenie podczas posiłków w restauracji lub przyjęć z cateringiem. Są formą porozumienia między gośćmi a kelnerami. Dlatego warto znać je zarówno, jeśli chcesz uczestniczyć w przyjęciu, jak i pracować przy obsłudze przyjęć.
Powiedzmy, że musisz wyjść do toalety albo idziesz potańczyć. Jak odkładać sztućce, kiedy chcesz jeszcze wrócić do jedzenia? Wówczas najlepiej położyć sztućce na talerzu, żeby nie brudziły stołu. Nie krzyżujemy ich ani nie stykamy. Widelec opiera się do połowy na lewej części talerza, a nuż na prawej.
Po jedzeniu też możemy chcieć odejść od stołu i nie martwić się o nasz talerz. W tym przypadku grzecznie jest położyć nóż i widelec równolegle w poprzek talerza. Rączki powinny się znaleźć na dole, górne części sztućców w lewej, górnej ćwiartce talerza. Nie kładziemy brudnych sztućców na serwetce!
W wielu poradnikach jak odkładać sztućce natknęliście się pewnie na inny sposób – skrzyżowanie widelca i noża. To nie jest polecana forma. Obsługa zwykle patrzy na to przez palce, ale taki układ może oznaczać, że wam nie smakowało. Unikajcie więc krzyżowania poprzecznego sztućców.
Na koniec mała ciekawostka. Kuchnia azjatycka jest u nas coraz bardziej popularna. Coraz częściej też korzystamy z pałeczek. Warto więc wiedzieć coś na temat układania sztućców tego rodzaju. Kiedy podajemy danie, pałeczki kładziemy złożone na specjalnej podstawce, po lewej stronie talerza. Nigdy nie podajemy dania z wbitymi pałeczkami. W kulturze wschodnioazjatyckiej ten sposób podaje się tylko jedzenie dla zmarłych przodków!
Mamy nadzieję, że układanie sztućców na stole nie ma już przed wami tajemnic. Jeżeli opanujecie je razem z ustawieniem elementów nakrycia, to życie towarzyskie stanie się dużo łatwiejsze.