Jak zagęścić sos mąką? Wyjaśniamy krok po kroku
Sosy to podstawa dobrej kuchni. Umiejętność ich przyrządzenia to ważny krok do tworzenia smacznych potraw. Czy robimy gulasz, sos grzybowy czy sos pomidorowy, trzeba znać zasadę zagęszczania go mąką. Umiejętność ta przydaje się zresztą również przy robieniu gęstych zup. W niniejszym poradniku powiemy, jak zagęścić sos mąką, żeby był smaczny i miał odpowiednią gęstość.
Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły z praktycznymi poradami.
Z tego artykułu dowiesz się:
Dlaczego zagęszczanie sosu mąka?
Być może zastanawiasz się, dlaczego to właśnie mąka jest najczęściej stosowana do zagęszczania sosów i zup. Odpowiedź jest prosta – to najtańszy, najbardziej dostępny i najłatwiejszy sposób. Cały proces trwa bardzo krótko, co jest dodatkowym atutem, jeżeli nie przepadamy za przesiadywaniem w kuchni. W prostocie przepisu tkwi jego siła - zaklepka do sosu z mąki pszennej lub innej wymaga jedynie mąki i wody.
Głównym składnikiem mąki są cukry złożone – pektyny. Namoczone w wodzie i podgrzane ulegają pęcznieniu. Dzięki temu tworzy się pożądana, gęsta substancja. Ma postać rzadkiego żelu. Ten proces można najlepiej zauważyć robiąc domowy klej, krochmal lub kisiel. Te tworzy się z mąki ziemniaczanej lub ryżowej, która daje bardziej klarowną postać żelową. Żeby zrobić gęsty sos lub gulasz wystarczy mąka pszenna.
Innymi sposobami na zagęszczenie jest dodanie śmietany, jajka lub rozgotowanych ziemniaków. Zaletą zagęszczania przy pomocy mąki jest to, że nie ma ona prawie żadnego smaku. Nie zmienia smaku potrawy, dzięki temu można nią zaprawić sos słodki i wytrawny.
Mąka ziemniaczana jest doskonała do robienia kisielów, klejów i krochmalu. Niestety, jeżeli chodzi o sos pomidorowy czy grzybowy trzeba ją stosować ostrożnie, w niedużych ilościach. Lepiej zaprawić sos mniejszą ilością tej mąki niż zrobić z niego kisiel.
Zagęszczanie sosu mąką
Podstawą zagęszczania sosu jest dobranie odpowiednich proporcji mąki i płynu. Trzeba też wiedzieć jak zatrzepać sos, żeby nie powstały grudki czy kluchy. Oto najprostszy sposób na to jak zagęścić sos mąką w dwóch prostych krokach:
- Zaklepka do sosu – dwie łyżki mąki (pszennej w klasycznym przepisie) wrzucamy na pół szklanki zimnej wody. Mieszamy mąkę z wodą. Mąka musi być dobrze rozprowadzona w płynie, żeby nie powstały grudki, które po podgrzaniu zamienią się w niechciane „kluchy”.
- Zaprawianie sosu – tak przygotowaną zawiesinę wlewamy do gotującego się wywaru. Dokładnie mieszamy, żeby mąka równomiernie rozeszła się po garnku. Gotujemy całość przez kilka minut.
Dwie łyżki mąki wystarczą na średni garnek sosu (ok. 5 l). Przy większych potrawach oczywiście należy odpowiednio zwiększyć porcję mąki i wody na zaklepkę.
Alternatywą dla osób uczulonych na gluten lub chcących go unikać, jest zaklepka do sosu z mąką kukurydzianą, ryżową lub ziemniaczaną. Używanie mąk kukurydzianej i ryżowej jest też dobrym pomysłem przy potrawach kuchni chińskiej.
Innym sposobem na zagęszczanie sosu mąką pszenną lub mąką kukurydzianą jest wymieszanie jej z sosem. Oczywiście nie możemy bezpośrednio wsypać mąki do gotującego się sosu. W ten sposób nie zapanujemy nad procesem rozkładu pektyn i zrobią się grudy. Zamiast tego odlej jedną chochlę wywaru na sos do osobnego naczynia. To będzie baza do zaklepki. Do tego dodajesz odpowiednią ilość mąki, mieszasz i reszta wygląda tak samo jak w podstawowym przepisie. Pamiętaj, że żeby zaprawić sos musisz mieć chłodny płyn. W gorącym sosie czy gorącej wodzie mąka od razu zacznie zmieniać konsystencję na galaretowatą.
Jeżeli chcemy wzbogacić smak potrawy, możemy zamiast mąki z wodą przygotować zasmażkę z mąki. Oto podstawowy przepis:
Na rozgrzaną patelnię wrzucamy łyżkę (ok. 25 g) masła. Kiedy się rozpuści dodajemy łyżkę mąki i energicznie mieszamy. Gdy mąka uzyska złoty kolor dolewamy chochlę sosu. Całość dokładnie mieszamy i dolewamy do garnka z sosem. Interesują cię inne porady do wykorzystania w kuchni? Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły na temat gotowania.
Zagęszczanie sosu mąką - dodatkowe porady
Podstawowa wiedza jest wystarczająca, żeby zagęszczanie sosu mąką się udało. Jednak żeby osiągnąć perfekcję, warto znać kilka trików. Jeżeli na przykład nie wiesz, jak zatrzepać sos, to możesz zrobić to za pomocą miksera lub blendera. Jeżeli nie masz do dyspozycji sprzętu elektrycznego, to użyj trzepaczki lub widelca. Odradzamy stosowanie łyżki, bo słabo rozprowadza mąkę. Natomiast mieszanie samego sosu, już po dodaniu zaklepki, najlepiej zrobić dużą łyżką. Zwłaszcza, jeżeli jest to gulasz, który zawiera wiele innych składników i nie chcemy ich uszkodzić mechanicznym sprzętem.
Jeżeli robimy sos pomidorowy, to warto pamiętać, że już samo blendowanie składników zagęszcza konsystencję. Dlatego warto do niego dodać mniej mąki niż do gulaszu czy sosu pieczeniowego. Bo wiedza jak zagęścić sos mąką to również zrozumienie, jakie proporcje są potrzebne w danym typie sosu.
Przy potrawach bezglutenowych zamiast mąką kukurydzianą można zagęścić sos skrobią kukurydzianą. Jest to nieco inny produkt niż mąka, który ma lepsze właściwości zagęszczające. Działa podobnie jak skrobia ziemniaczana. Poza tym nie zmienia smaku potrawy tak bardzo jak mąka z kukurydzy.
Mamy nadzieję, że nasze porady jak zatrzepać sos i jakiej mąki użyć przydadzą się do urozmaicenia potraw w twojej kuchni. Jak zawsze zachęcamy do eksperymentowania we własnym zakresie. Najważniejsze to znać podstawowe zasady zagęszczania sosów. Reszta zależy od twojej wyobraźni.