Pasteryzacja w piekarniku krok po kroku – jak to zrobić prawidłowo

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Juliusz ZawistowskiDrukujUdostępnij

Pasteryzacja w piekarniku

Co to jest pasteryzowanie?

Jest to nic innego, jak sposób na konserwację przetworów żywnościowych – z pieczarkami, z ogórkami czy papryką na czele. Dzięki odpowiedniemu podgrzewaniu słoików niszczy się i hamuje rozwijanie oraz proces rozwoju bakterii – oczywiście, zachowując przy tym smak przygotowywanej żywności. Mało tego, pasteryzacja mięsa czy też pasteryzacja jabłek nie zmieni… wartości odżywczej obrabianego w ten sposób jedzenia!

Jak tego dokonać? Ważna będzie jedynie odpowiednio ustawiona temperatura, a także czas pasteryzacji. Dodamy jeszcze, że wekowanie słoików jest to zagotowywanie ich w wodzie w celu zachowania świeżości przetworów na dłuższy czas. Trzeba umieć rozróżnić pasteryzację od wekowania!

Pasteryzacja przetworów – na czym dokładnie polega?

Zanim przejdziemy do procesu, jakim jest pasteryzacja w piekarniku, powiemy o pasteryzacji nieco więcej. Otóż, pasteryzowanie nie jest tym samym, co gotowanie. Pasteryzowanie to proces, jaki chroni przetwory przed psuciem, zachowując składniki odżywcze pokarmów. Pasteryzacja na sucho, czyli w piekarniku, zazwyczaj odbywa się w temperaturze zupełnie innej, jak podczas gotowania słoików w wodzie (tutaj temperatura musi mieć od 60 do 100 st. C i nie więcej!). W piekarniku możesz bowiem pasteryzować słoiki od 100 st. C w górę – jednak o tym za chwilę. Sprawdź także ten artykuł o pasteryzacji słoików w piekarniku.

Sam czas pasteryzacji będzie różny – wszystko zależy od tego, jakie produkty będziesz chciał umieścić w piekarniku do słoików. Należy pamiętać, że pasteryzacja musi być odpowiednio wykonana, krok po kroku. Inaczej przyrządzanie dżemów czy innych przetworów może zwyczajnie pójść… na marne. Sposoby pasteryzacji są różne, jednak te dwa są najbardziej popularne w polskich gospodarstwach domowych:

• pasteryzowanie na mokro – jest to gotowanie słojów z przetworami w garnku,
• pasteryzowanie na sucho – pasteryzacja w piekarniku.

Pasteryzacja na sucho – krok po kroku

Jak pasteryzować słoiki w piekarniku z termoobiegiem?

Pasteryzacja mięsa, pasteryzacja jabłek lub pasteryzacja przetworów innego typu to nie lada wyzwanie. Jeżeli jednak posiadasz piekarnik, raczej nie będzie z tym procesem większego problemu! Wystarczy, że będziesz postępował dokładnie według naszych wskazówek – krok po kroku:

1. Wyłóż blaszkę do pieczenia papierem do pieczenia, gazą bądź ściereczką.
2. Wstaw weki do zimnego jeszcze urządzenia (słoiki nie mogą się stykać lub dotykać ścianek piekarnika).
3. Włącz piekarnik i ustaw temperaturę na ok.120-130 st. C (z grzaniem góra-dół).

Jak już wspominaliśmy, w przypadku piekarnika można pasteryzować przetwory w wyższej niż 100 st. C temperaturze – czyli inaczej, jak w metodzie „na mokro” (wekowanie), gdzie przekroczenie 100 st. C grozi… niepowodzeniem pasteryzacji. Wyższa temperatura pasteryzowania słoików w piekarniku wynika z faktu, że otoczone ciepłym powietrzem urządzenia słoiki… wolniej się nagrzewają! Właśnie ta wyższa temperatura pomoże im osiągnąć właściwą temperaturę. A może zainteresuje cię także ten artykuł o pasteryzacji mleka?

4. Od momentu osiągnięcia odpowiedniej temperatury w piekarniku, zacznij liczyć czas pasteryzacji (zazwyczaj od 15 do nawet 40 minut, w zależności od przetworów w słoikach).
5. Wyłącz piekarnik po upływie czasu i pozostaw słoiki w urządzeniu jeszcze na przynajmniej kwadrans, by nieco się ostudziły.
6. Wyjmij słoiki i ustaw do góry dnem, aby ostygły.
7. Spraw, czy słoiki mają wklęsłą pokrywkę – jeżeli tak, są szczelnie zamknięte. Jeżeli nie… musisz zacząć od nowa!

Pasteryzacja w piekarniku – jakie słoiki?

Należy dodać, że słoiki w piekarniku najlepsze będą typu twist-off. Zakręcane słoje sprawdzą się o wiele lepiej, jak np. słoiki z gumowymi elementami (tzw. wecki) – niestety, ale te mogą się w piekarniku… stopić. Warto wiedzieć, że wecki zdecydowanie lepsze będą do innego typu pasteryzowania produktów, np. gotowania.

Tak więc, słoiki twist-off są najchętniej wybieranym naczyniem, jeżeli chodzi o pasteryzowanie ich w piekarniku. Dlaczego? Ogromną ich zaletą jest bowiem fakt, że są dość ciężkie i uniwersalne, bez żadnych dodatkowych, plastikowych czy gumowych elementów – zatem, nie uszkodzą się pod wpływem gorąca buchającego z piekarnika. Czy mają więc jakąś… wadę? Owszem. Możesz uszkodzić zakrętkę podczas otwierania – wówczas słoik będzie już nieszczelny i nie będziesz mógł zapasteryzować w nim wybranych produktów ponownie.

Fakty o pasteryzacji, które warto znać

Jeżeli chodzi o dokładny czas pasteryzowania produktów na zimno (czyli włożenie słoików do zimnego piekarnika), zazwyczaj wygląda to następująco:

• słoiki do 0,5 l – wymagają ok. 25 minut pasteryzacji (wiadomo, mniejsze mogą postać w piekarniku krócej),
• słoiki 1 l – zazwyczaj potrzeba im ok. 30 minut na zapasteryzowanie się (im większy słoik, tym dłuższy będzie jego pobyt w piekarniku).

Produktami, jakie najczęściej się pasteryzuje, są nie tylko warzywa i owoce, ale też mleko, wino czy mięso. Warto wiedzieć, które produkty wymagają dłuższej, a które krótszej pasteryzacji! Otóż, jest to:

• 15-30 minut – zazwyczaj właśnie tyle czasu na zapasteryzowanie się potrzebują kompoty, soki z warzyw, nektary, dżemy, kiszonki czy marynaty. Wiele zależy również od kwasowości danego przetworu i tego, do jak dużego słoja umieścisz produkty. Warto pamiętać również o tym, że owoce pasteryzuje się krócej, niż warzywa (zwłaszcza w formie płynnej, jak przeciery, dżemy czy soki).
• 3 x po 30 minut – tyle czasu potrzebują również wszystkie przetwory z grzybów. Między każdą jedną pasteryzacją powinny zostać zachowane 24 godziny przerwy. Dlaczego grzyby trzeba wstawiać do piekarnika z termoobiegiem aż trzy razy? A więc: pierwszy etap niszczy bakterie, drugi etap likwiduje je w całości (o ile jakieś zostały po pierwszym pasteryzowaniu), a trzeci etap niszczy przetrwalnikowe formy bakterii. Dzięki temu, można grzyby przechowywać później naprawdę długo!
• 2 x po 30 minut – często tyle potrzebują przetwory z warzyw takie, jak buraki, fasolka czy też groszek. Między pasteryzacjami należy zachować również 24-godzinny odstęp.

Czy są jakieś konserwanty żywności, jakie pomogą utrzymać produkty w niezmienionej formie? Owszem! Jest to ocet, sól i cukier. Oczywiście przetwory, jakie chcesz umieścić w słojach do pasteryzacji, powinny być starannie przygotowane (z ogórkami na czele!).

Pasteryzacja to proces, jaki zapewnia przedłużenie trwałości produktów takich, które mogą się szybko popsuć. Jak widzisz, nie wymaga on wiele wysiłku, ale na pewno skupienia i przestrzegania sztywnych zasad. Sposoby są różne, więc możesz wybrać najbardziej przystępny i wygodny. Dzięki pasteryzacji na sucho lub na mokro będziesz cieszyć się pysznymi letnimi owocami i cudownym smakiem jesiennych grzybów o… dowolnej porze roku!