Czkawka u noworodka - przyczyny, sposoby, zapobieganie, porady
Czkawka u noworodka pojawia się częściej niż u starszych dzieci i dorosłych. Jeżeli jednak jest zbyt częsta i długotrwała, to warto sprawdzić przyczynę. Można oszczędzić dziecku czkawki w różnych sytuacjach. Poniżej opowiemy o przyczynach, zapobieganiu i sposobach na radzenie sobie z czkawką niemowlaka.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o dzieciach i niemowlętach.

Przyczyny czkawki u niemowlaka
Naturalna czkawka u noworodka
Noworodek ma naturalną tendencję do czkawki. Jego układ nerwowy i pokarmowy jest bardzo delikatny. Dlatego czasem tylko lekkie przejedzenie lub zimno może wywołać czkawkę. Na taką dolegliwość są sprawdzone sposoby.
Najważniejsze to zwracać uwagę na zachowanie niemowlaka. Nie trzeba robić alarmu za każdym razem, kiedy niemowlę zacznie czkać. Czasami chwila odpoczynku od zabawy powinna pomóc. Rodzice często zastanawiają się czy powinni zrobić coś specjalnego w takiej sytuacji. Nie ma powodu do niepokoju.
Czkawka u niemowląt trwa krótko. Nie jest groźna, jeżeli łatwo można ustalić jej przyczyny, a po pewnym czasie przechodzi sama. Naprawdę niepokojąca jest czkawka ciągła. Nie tylko oznacza, że organizm nie jest w stanie poradzić sobie z problemem, ale męczy dziecko i może wywołać inne nieprzyjemne dolegliwości. Jakie są przyczyny czkawki? Po karmieniu butelką może to być zwykłe nagromadzenie powietrza w brzuszku, ale to nie jedyny powód tej dolegliwości.
Kiedy powody mogą być niepokojące
Powody czkawki nie zawsze są znane. Jeżeli dziecko cierpi na skurcze przepony przez całą dobę, to należy skontaktować się z lekarzem. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być problem z układem nerwowym. Czkawka u noworodka, tak jak u dorosłego wynika z podrażnienia nerwu przeponowego. Zwykle wystarczy nieco przepełniony żołądek albo napięcie mięśni podczas śmiechu. Noworodek może dostać czkawki podczas zabawy.
Niepokojące powody czkawki to zaburzenia układu pokarmowego lub nerwowego. Częsta czkawka może na przykład oznaczać refluks i wiążące się z nim zaburzenia trawienia. Nie wystarczą wtedy zwykłe sposoby na czkawkę. Jeżeli oprócz tego twoje dziecko często ma kolki i ulewa mu się po jedzeniu, to trzeba zabrać je do lekarza. W wielu przypadkach pomaga zwykła zmiana diety. Sposób żywienia ma olbrzymie znaczenie. Matka chce wiedzieć jak zgubić brzuch po porodzie korzystając z odpowiedniej diety i ćwiczeń, ale powinna też wiedzieć jak zadbać o brzuszek malucha i czym karmić swoje dziecko.
Objawy związane z zaburzeniami układu nerwowego to opóźnienie w rozwoju sprawności, nadmierna drażliwość, trudności z zasypianiem. Jeżeli temu zestawowi towarzyszy ciągła czkawka to też najlepiej skontaktować się z lekarzem rodzinnym.
Sposoby na czkawkę
Pozycja a trawienie
Czasami wystarczy naprawdę niewiele, żeby pozbyć się czkawki. Kiedy rodzice pytają co na czkawkę u noworodka, to może im się wydawać, że potrzebne będzie leczenie specjalnymi preparatami. Jednak jeżeli lekarz nie stwierdził poważnych zaburzeń pokarmowych, wystarczy dbanie o odpowiednie porcje i właściwą pozycję po jedzeniu.
Po karmieniu niemowlaka trzeba go ustawić w pozycji pionowej. Najlepiej przytulając do siebie i opierając dziecko buzią na własnym ramieniu. Taka pozycja nie tylko sprzyja wyjściu połkniętego powietrza z żołądka. Może realnie pomóc na pierwszym etapie trawienia.
Jeśli czkawka u noworodka pojawiła się po zabawie, to najlepiej uspokoić trochę dziecko i odczekać chwilę. Noworodek łatwiej pozbędzie się takiej czkawki, jeżeli weźmiemy go na ręce i np. zaciekawimy czymś na spokojnie.
Warto dodać, że nie każda czkawka wynika z zaburzeń trawienia i układu nerwowego. Czasami jest oznaką zimna. Wówczas trzeba zastosować inne sposoby. Najważniejsze to zapewnić dziecku właściwe ubranie i temperaturę (nie przegrzewać!). Również tutaj jednym ze skutecznych sposobów będzie wzięcie dziecka na ręce i ogrzanie własnym ciałem.
Groźna czkawka i jak ją leczyć
Częsta czkawka wymaga przede wszystkim diagnozy. Jeżeli objawy są niepokojące, to nie powinniśmy nic robić bez wizyty u lekarza. Zmiana diety niemowlaka niewiele pomoże, kiedy czkawka ma podłoże neurologiczne. I na odwrót. Jeżeli jest to czkawka pokarmowa to wystarczy zrobić listę rzeczy, które dziecku szkodzą. Oprócz eliminacji nietolerowanych pokarmów warto pomyśleć o herbatkach ziołowych. Jeżeli niemowlę nie ma uczulenia na którąś z roślin, to można podawać herbatkę z anyżu, z rumianku czy kopru włoskiego.
Wyżej wymienione zioła nadają się dla niemowląt już od pierwszego miesiąca życia. Będą też dobrym sposobem na zwiększenie płynów w diecie. Czasami podanie ciepłej wody jest równie skuteczne. Jednak prawdziwie groźna czkawka wymaga bardziej specjalistycznego leczenia. W najrzadszych przypadkach trzeba dziecko operować. Najczęściej jednak wystarczy podanie odpowiednich leków i eliminacja pewnych pokarmów. Zwłaszcza jeżeli noworodek wykazuje reakcję alergiczną.
Powyższe sposoby stosujemy, kiedy mamy pewność co dziecku jest. Poważniejszymi dolegliwościami neurologicznymi powinien się zająć lekarz. Możliwe, że będzie potrzebna seria badań.
Czkawka u noworodka nie przejdzie po zastosowaniu metod takich jak u dorosłych. Należy o tym pamiętać. Nie można leczyć czkawki szokowo – straszeniem czy przewracaniem głową do dołu. Niektórzy rodzice panikują, kiedy pojawia się częsta czkawka i próbują desperackich metod. Jaka by nie była przyczyna warto pamiętać, że dolegliwości można pozbyć się wyciszając dziecko, nie fundując mu kolejny szok. Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także ten artykuł z poradami, co na czkawkę u noworodka.
Jak nie dopuścić do czkawki?
Zdrowe żywienie niemowlaka
Warto jeszcze raz podkreślić – czkawka jest czymś normalnym u noworodków. Niektórzy naukowcy uważają nawet, że ma przyczyny ewolucyjne. Dzięki niej małe dzieci uczą się prawidłowo oddychać. To nie oznacza, że można ją zupełnie zlekceważyć. Warto wyeliminować te czynniki, które sprawiają, że pojawia się częściej.
Żywienie powinno obejmować prawidłowy jadłospis i techniki karmienia. Karmiąc dziecko butelką uważajmy, żeby była prawidłowo trzymana. Jest wiele instrukcji jak trzymać prawidłowo butelkę. Znajdziecie je w internecie albo w poradnikach książkowych. Po jedzeniu zawsze należy malucha trzymać w pozycji pionowej. Pozycja taka sprzyja trawieniu i pomaga pozbyć się pęcherzy powietrza z żołądka. Jest też dobrym sposobem, żeby zrobić test.

Czym karmić niemowlaka? Noworodek nie powinien przyjmować pokarmów z mleka krowiego. Może się też okazać, że konkretna mieszanka mleka w proszku mu szkodzi. Czkawka u noworodka, który cierpi na dolegliwości trawienne zwykle nie jest jedynym objawem. Częsta czkawka połączona będzie z wymiotami, kolkami lub rozwolnieniem. Można temu do pewnego stopnia zapobiec ostrożnie podchodząc do diety niemowlęcia.
Nie czekajmy na ataki czkawki i pamiętajmy, żeby podawać trochę ciepłej wody. Zwłaszcza kiedy niemowlę przechodzi na bardziej stałą dietę.
Podsumujmy sposoby na zapobieganie i leczenie czkawki:
- Odpowiednia dieta – dobierać dietę do wieku noworodka.
- Prawidłowe podawanie butelki i podnoszenie po jedzeniu – ułożenie dziecka w pozycji pionowej powinno pomóc w wielu przypadkach. Jest też niezbędne, żeby dziecko mogło prawidłowo trawić i oddychać.
- Dbanie o właściwe okrycie – nigdy nie należy dziecka przegrzewać, ale jeżeli czkawka wynika z zimna trzeba natychmiast zareagować. Dziecko przykrywamy kocykiem, przytulamy, dajemy ciepłą wodę do picia.
- Dbanie o prawidłowe trawienie – w razie potrzeby podanie herbatek ziołowych.
Niemowlę – aktywność i odpoczynek
Na osobną uwagę zasługuje zjawisko czkawki wynikającej ze śmiechu. Dziecko ma dużo energii i nie można pozbawiać go zabawy. Poza tym w czasie zabaw z rodzicami i bliskimi wytwarza więź. Wpływa to też korzystnie na całościowy rozwój organizmu i sprawności ruchowej. Warto robić różne zabawy, ale trzeba wiedzieć, kiedy przestać. Maluch ma ogromne pokłady energii, ale też szybko się męczy. Czkawka u noworodka pojawiająca się w trakcie dobrej zabawy wynika najprawdopodobniej z łykania powietrza. Niektórzy wskazują też na nadmierną stymulację nerwu przepony. Jaka by nie była przyczyna, nie należy wpadać w panikę. Nie można jednak kontynuować zabawy. W razie pojawienia się czkawki najlepiej zrobić przerwę, wziąć malucha na ręce i poczekać na beknięcie.
Trzymanie dziecka na rękach lub przytulenie na siedząco działa też wyciszająco na układ nerwowy. Warto łączyć różne sposoby na czkawkę właśnie z noszeniem dziecka. Taka forma odpoczynku w ramionach rodzica może być dodatkowym zabiegiem, kiedy doskwiera częsta i przewlekła czkawka.
Jeżeli mowa o aktywności fizycznej, to warto robić ćwiczenia z noworodkiem. Wskazówki co do prawidłowych ćwiczeń z maluchem znajdziecie w wielu poradnikach i instrukcjach wideo. Ruch i stymulacja rozwoju poszczególnych kończyn wpływają dobrze na trawienie i jelita. Taki noworodek szybciej nabiera odporności na częste czkawki. Lepiej rozwija się również jego układ nerwowy. Szczególnie zalecane są ćwiczenia w wodzie. Jeżeli rodzice mają taką możliwość, to dobrze jest zabierać malucha na zajęcia na basenie.
Jak widać czkawka u noworodka to nic strasznego. Z większością przypadków rodzice mogą sobie poradzić we własnym zakresie. Jeżeli jest przewlekła to też wystarczą niewielkie zmiany w diecie i parę dobrych praktyk, żeby się z nią uporać. Najważniejsze jest przyglądanie się maluchowi, reagowanie w razie problemów i stymulowanie jego prawidłowego rozwoju.