Czy wołek zbożowy stanowi zagrożenie dla człowieka? Wyjaśniamy krok po kroku
Wołki zbożowe to niewielkie szkodniki, które żerują w mące, w zbożu i różnych suchych produktach spożywczych. Można je spotkać głównie w magazynach, a także wszędzie tam, gdzie przechowuje się atrakcyjną dla nich żywność. W niniejszym artykule odpowiemy na pytanie, czy wołek zbożowy stanowi zagrożenie dla człowieka, jak go rozpoznać i jak wygląda zwalczanie tego szkodnika.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o szkodnikach.
Z tego artykułu dowiesz się:
Jak wyglądają i gdzie żyją wołki zbożowe
Cechą charakterystyczną wołków zbożowych jest to, że nie potrafią przetrwać bez ludzi. To tzw. gatunek synantropijny. Ich głównym pożywieniem są ziarna. Samica składa jaja wewnątrz ziaren. Po 8-10 dniach pojawiają się larwy, które zaczynają żerować w zbożu. Chociaż nie jest to typowo mączny szkodnik i larwa rozwija się w ziarnach, to dorosły osobnik potrafi żerować również w mące, a nawet w suszu owocowym, karmie dla zwierząt czy makaronie. Innym rodzajem pożywienia, który może niszczyć, jest pasza. Żeruje w paszy opartej na ziarnie (np. kukurydza). Dlatego może być szkodliwy dla bydła i ptactwa domowego. Spożycie larw w paszy może się okazać niebezpieczne dla zwierząt. Robaki wywołują bowiem pojawienie się w zbożu pleśni, grzyba i niebezpiecznych bakterii. Mogą też powodować problemy z jelitami u ludzi i zwierząt.
Rozpoznanie szkodnika w magazynach i w domu pozwala na szybkie i skuteczne jego zwalczanie.
Dorosłe osobniki wyglądają podobnie jak inne chrząszcze bezskrzydłe. Mierzą 3-5 mm, mają czarny pancerz i charakterystyczny, wydłużony ryjek ze średniej długości czułkami ułożonymi w „v”.
Larwa wygląda jak beznogi, biały robak. Ma około 2 mm długości i jest łukowato zgięta. Na jej ciele można zauważyć charakterystyczne segmenty. W tym stadium szkodniki wyglądają podobnie jak różne inne mączne pasożyty. Jednak bardzo charakterystyczne jest ich wykluwanie się wewnątrz ziarna. Jeżeli obok robaków znaleźliśmy wygryzione od środka ziarno, to znaczy, że mamy do czynienia z wołkami.
Przejście od larw do osobników dojrzałych płciowo następuje w ciągu około tygodnia od wyjścia z ziarna. Samica składa od 150 do 350 jaj. W sprzyjających warunkach cykl rozwojowy tych zwierząt trwa 40 dni. To pozwala na rozwój kilku pokoleń w ciągu jednego roku.
Najlepsze warunki rozwojowe robaka, to wysoka temperatura (optymalnie 26 stopni) i duża wilgotność powietrza. Nie są to jednak typowe robaki w domu od wilgoci. Interesują się głównie zbożem. Chowają się w ciemnych zakamarkach, a ziarna przed wykluciem ziarna są niemal nieodróżnialne od zdrowych. Dlatego w pierwszym stadium bardzo trudno zorientować się, że mamy do czynienia z tymi pasożytami.
Jakie szkody wyrządzają wołki zbożowe
Ten robak to jeden z najbardziej szkodliwych, jeśli nie najbardziej szkodliwy pasożyt w zbożu i w paszy. Szkód możemy się spodziewać zarówno po larwach, jak i dorosłych osobnikach.
O tym, czy wołek zbożowy stanowi zagrożenie dla człowieka, można powiedzieć, oceniając pośrednie szkody. Niszczenie ziarna i paszy powoduje utratę zarówno surowca spożywczego, jak i materiału siewnego. Wiele pasożytów mącznych żeruje tylko w postaci larwy. Ale dorosłe osobniki wołka zbożowego lubią pożywiać się w mące i prawie każdym rozdrobnionym pokarmie. Jako robak mączny również zanieczyszcza pokarm przeznaczony dla ludzi i zwierząt.
Tak jak większość robaków mącznych nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla ludzi. Nie żywi się naszą krwią, nie gryzie i nie posiada jadu, ani żądła. Zatem czy wołek zbożowy stanowi zagrożenie dla człowieka? Owszem, przez niszczenie jedzenia. Może też wywoływać alergie, zwłaszcza tzw. alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych. Tak czy inaczej, jest szkodliwy i jego obecności w domu lub w magazynach nie można lekceważyć. Popatrzmy zatem, jak wyglądają sposoby zwalczania tego szkodnika. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o wołkach zbożowych krok po kroku.
Zwalczanie wołka zbożowego
Po odkryciu szkodnika mącznego należy podjąć decyzję co do sposobu zwalczania. Dużo zależy od tego, czy mówimy o pasożytach w magazynach, czy w warunkach domowych. W tym ostatnim przypadku powinno się unikać środków chemicznych. Zwykle wystarczy wyrzucenie paczki z zakażonymi ziarnami, kontrola innych pokarmów sypkich. Dokładne wysprzątanie i umycie detergentem szafek z jedzeniem. Po umyciu należy dokładnie wszystko osuszyć i położyć na półkach aromatyczny odstraszacz. Szczególnie nielubiana przez wołki i inne szkodniki spożywcze jest lawenda, cytryna, eukaliptus. Można potraktować szafkę również odrobiną olejku eterycznego o ostrym zapachu. Mycie szafek i odnawianie aromatu należy powtarzać co jakiś czas.
W magazynach najczęściej stosuje się gazowanie zboża. Po zabiciu wołka trzeba go jeszcze usunąć z ziarna i mąki. Inaczej robaki będą się rozkładać i stanowić pożywienie dla kolejnych pasożytów t.j. grzyby i bakterie.
Inne sposoby przemysłowego zwalczania wołka zbożowego to wymrażanie lub wyprażanie zakażonego ziarna i oczywiście sprzątanie magazynu.
Wołki zbożowe są szkodliwe ze względu na nieodwracalne uszkodzenie pokarmu, paszy i niezabezpieczonego materiału siewnego. Dlatego należy się ich pozbyć tak szybko, jak tylko to możliwe. Szybkie wykrycie, skuteczne zlikwidowanie osobników i usunięcie zakażonego pokarmu są podstawowymi sposobami na pozbycie się szkodnika.