Jak rozpoznać bursztyn? Wyjaśniamy, jakie cechy ma bursztyn

Jak wygląda naturalny, prawdziwy bursztyn

Co to jest bursztyn

Bursztyn cieszy się popularnością jako ozdoba i element wyrobu biżuterii. Ma również właściwości prozdrowotne. Bałtycki bursztyn możemy znaleźć na plaży, choć nie jest to łatwe. Najczęściej jednak kupujemy go w sklepie z biżuterią. Kupując biżuterię z bursztynu w renomowanym sklepie mamy pewność, że jest to kamień prawdziwy. Może się jednak zdarzyć, że chcemy kupić wyrób z bursztynu od znajomych lub z niepewnego źródła. Warto w takim przypadku wiedzieć, jak rozpoznać bursztyn.

Autentyczność bursztynu nie zawsze jest oczywista, gdyż na rynku występuje także bursztyn sztuczny, bursztyny przetwarzane oraz kopal. Wiedza o tym jak wygląda naturalny bursztyn bałtycki zawsze może okazać się przydatna. Warto ją zdobyć, podobnie jak warto wiedzieć jak wyparzyć słoiki na przetwory czy jak zaostrzyć nożyczki.

Bursztyn, znany także pod nazwą jantar lub amber, jest kopalną żywicą drzew iglastych. Bursztyn znajdowany jest w wielu regionach świata, na przykład w Ameryce Południowej, w Afryce lub w Nowej Zelandii. Na szczególną uwagę zasługuje bursztyn bałtycki, gdyż właśnie w Bałtyku znajdują się jego największe złoża. Szacuje się, że największa ilość bursztynu znajduje się w Obwodzie Kaliningradzkim. Złoża występują na wybrzeżach Bałtyku. Co ciekawe, bursztyn znajduje się także w miejscach oddalonych od morza, na przykład na Kurpiach.

Bursztyn tworzy nieregularne bryłki, z których największa, znaleziona ważyła prawie 10 kg. Minerał ten przybiera różne kolory i różna przezroczystość. Najczęściej spotykany jest bursztyn żółty, lecz znajdujemy również czerwony lub zielonkawy. Najciekawszym elementem bursztynu są tzw. inkluzje, gdyż żywica zatapiała owady, rośliny, drobne płazy, gady, a nawet ptaki, jak również kawałki minerałów. Dlatego też w kawałkach bursztynu znajduje się ich fragmenty, a nawet całe organizmy, co stanowi bardzo wartościowe źródło wiedzy badawczej.

Bursztyn zwykle zbierany jest na plaży. Najwięcej wyrzuca go morze zimą po gwałtownych sztormach. Istnieje również metoda poławiania bursztynu. Istnieją także złoża, gdzie bursztyn znajduje się w ziemi. Pozyskuje się go metodą wypłukiwania lub przez kopalnie odkrywkowe.

Czym się różni bursztyn prawdziwy i sztuczny - rodzaje bursztynu

Mało kto wie, że bursztyn może być modyfikowany przez człowieka. Tworzy się również bursztyn syntetyczny. Na świecie istnieje kilkadziesiąt rodzajów żywic kopalnych. Jednak tylko bursztyn bałtycki nosi nazwę bursztynu i jest wykorzystywany do wyrobu biżuterii. Jednak większość wyrobów jubilerskich z udziałem bursztynu zawiera bursztyn modyfikowany przez człowieka, szczególnie że minerał ten dość łatwo poddaje się obróbce.

Dostępne są następujące rodzaje bursztynu:

• naturalny,
• prasowany,
• łączony,
• klejony,
• syntetyczny,
• po obróbce termicznej i ciśnieniowej.

Bałtycki bursztyn naturalny spotykamy w wyrobach biżuteryjnych bardzo rzadko. Jest on pokryty rodzajem porowatej kory, która sprawia, że nie wygląda on widowiskowo. Niekiedy bursztyn ten jest lekko szlifowany, tak aby wydobyć jego kolor, lecz utracić jak najmniej jego masy.

Bursztyn modyfikuje się pod wpływem temperatury, która pozwala zmienić jego kolor i przezroczystość. Odpady bursztynu są stapiane lub sprasowywane w większe bryłki. Materiał naturalny jest też sklejany z kilku części. W tych przypadkach mówimy o naturalnym bursztynie.

Co nie jest bursztynem:

• imitacje z tworzywa sztucznego,
• bursztyn klejony, czyli kawałki prawdziwego bursztynu zatopione w żywicy epoksydowej lub poliestrowej,
• kopal.

Mało znaną alternatywą dla bursztynu bałtyckiego jest kopal, który również wykorzystuje się do wyrobu biżuterii. Jest on bardzo podobny do bursztynu, lecz bardziej przezroczysty. Pochodzi z kopalin z czwartorzędu lub z drzew z krajów tropikalnych. Jako kopalina pochodzi ze złóż młodszych niż bursztyn. Pochodzi głównie z Afryki, Nowej Zelandii i Ameryki Południowej, gdzie występuje wiele odmian kolorystycznych. Kopal ma inne właściwości niż bursztyn i jego obróbka jubilerska wygląda zupełnie inaczej. Często w wyrobach jest lakierowany. Kopal jest znacznie tańszy od bursztynu, dlatego też stosuje się do wyrobu werniksu i lakierów. Sprawdź także ten artykuł: Jak wyczyścić srebrną biżuterię - kolczyki, łańcuszek, pierścionki i inne elementy.

Jak rozpoznać bursztyn i jak sprawdzić autentyczność bursztynu

Bez względu na to, czy znaleźliśmy żółty kamyk na plaży, czy też kupujemy go w postaci biżuterii warto sprawdzić jego autentyczność, aby nie paść ofiarą oszustwa. Prawdziwy bursztyn ma ciekawe cechy, na przykład jest ciepły w dotyku, zaś potarty w dłoniach ładnie pachnie. Jednak prawdziwy bursztyn jest dość trudny do identyfikacji. Metodą przemysłową sprawdza się go stosując spektroskopię absorpcyjną w podczerwieni (IRS). Czy można sprawdzić zakupiony lub znaleziony bursztyn metodami domowymi? Czy można odróżnić bursztyn od kopalu lub tworzywa sztucznego?

Sprawdzone domowe metody sprawdzania bursztynu:

1. metoda solankowa - prawdziwy bursztyn zanurzony w wodzie z solą powinien wypłynąć na powierzchnię, niestety tą metodą nie możemy sprawdzić bursztynu oprawionego, np. w pierścionku,
2. metoda elektrostatyczna - pocieramy przez 20 sekund kawałek bursztynu o naturalny materiał, np. wełnę, a następnie przykładamy małe papierki. Prawdziwy bursztyn powinien je przyciągać.
3. test UV - w świetle UV prawdziwy bursztyn zmieni barwię na niebieską lub żółto-miodową.