Jak rozpoznać oparzenia pierwszego i drugiego stopnia? Praktyczny poradnik

Co powinieneś wiedzieć o oparzeniach

Co to jest oparzenie

Oparzeniem nazywamy każdy rodzaj uszkodzeń tkanek wywołanych działaniem wysokiej temperatury lub innego rodzaju energii, której siła przekracza możliwości ochronne organizmu. Zwykle w poradnikach mówi się o oparzeniach termicznych, bo te są najbardziej powszechne. Jednak pierwsza pomoc zależy nie tylko od stopni oparzeń, ale od źródła, jakie je wywołało.

Oprócz oparzeń termicznych czynnikami wywołującymi poparzenie mogą być:

• żrące środki chemiczne (silne detergenty, środki stosowane w produkcji przemysłowej itp.)
• porażenie prądem (np. niewłaściwie uziemione gniazdka, przebicia w instalacji, porażenie piorunem)
• promieniowanie jonizujące
• nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV (słońce, solarium)

Niezależnie od przyczyny oparzenia trzeba usunąć jego źródło. Lekkie oparzenia można leczyć, skupiając się bezpośrednio na uszkodzonym miejscu (np. ręka, którą dotknięto gorącego metalu). Przy cięższych oparzeniach, a zwłaszcza poparzeniach całego ciała, konieczne jest złagodzenie szoku termicznego u pacjenta. O tym, jakie są dokładne zasady udzielania pierwszej pomocy, powiemy w dalszej części poradnika.

Stopnie poparzeń - wyjaśnienie w punktach

Istnieje kilka stopni oparzeń. My skupimy się na tych pierwszego i drugiego stopnia, jednak na początek przypomnijmy, jakie są objawy wszystkich stopni. Dla ułatwienia podajemy je w punktach:

1. Oparzenia pierwszego stopnia – pojawia się lekkie zaczerwienienie skóry (rumień), niewielki obrzęk i pieczenie. Po kilku dniach znikają samoistnie razem ze złuszczeniem uszkodzonego naskórka. Nie pozostawiają blizn.
2. Oparzenia drugiego stopnia – oprócz obrzęku i rumienia powstają pęcherze wypełnione płynem surowiczym. Mogą być bolesne. Leczą się po około dwóch tygodniach. W przypadku podtypu IIB może zostać blizna po oparzeniu.
3. Oparzenia trzeciego stopnia – uszkodzenie pełnej grubości skóry, a czasami tkanek wewnętrznych. Martwicza część skóry tworzy białe i żółte strupy. Brak oznak bólu ze względu na uszkodzenie zakończeń nerwowych.
4. Oparzenia czwartego stopnia – czasami zaliczane do poważniejszych przypadków obrażeń III stopnia. Dochodzi do uszkodzenia tkanek głębokich (mięśni, ścięgien, kości). W najcięższych przypadkach może dojść nawet do zwęglenia części ciała.

Lekkie oparzenia – rozpoznawanie i leczenie

Oparzenie pierwszego czy drugiego stopnia?

Czasami ofiary oparzeń termicznych nie mają pewności, czy objawy wskazują na oparzenia pierwszego stopnia, czy drugiego stopnia. Najbardziej decydującym wyróżnikiem są bąble. Przy oparzeniach termicznych pierwszego stopnia w punktach, gdzie doszło do zetknięcia z wysoką temperaturą, powstaje tylko rumień. Ból jest nieprzyjemny, ale powinien minąć po kilku dniach. Można też zdecydować o stopniu oparzenia po jego przyczynach. Zwykle zetknięcie skóry z niezbyt gorącą wodą, kontakt z gorącą parą lub zbyt długie opalanie wywołuje oparzenia pierwszego stopnia.

Nie zawsze kończy się na lekkich poparzeniach, ale zwykle po jakimś czasie nie zostaje po nich ślad. Nawet po dokuczliwych oparzeniach słonecznych.

Wyższe stopnie oparzeń przede wszystkim nie mijają tak łatwo. Po poparzeniu II stopnia pojawią się bąble. Zwykle wywołuje je oblanie wrzątkiem, gorącym olejem lub zetknięcie z gorącą parą. O różnicy w objawach może zdecydować nie tylko sama temperatura, ale czas ekspozycji. Jednak woda, która ma prawie 100 stopni, jest zdecydowanie bardziej niebezpieczna niż zbyt ciepła woda w kranie.

Jak leczyć oparzenia w domu?

O tym z jak silnymi objawami będziemy mieć do czynienia może decydować prawidłowe i sprawne udzielenie pierwszej pomocy. Zanim zabierzemy się za ustalanie stopni oparzeń, trzeba ochłodzić oparzone miejsce. Przy miejscowym poparzeniu zanurzamy to miejsce w chłodnej wodzie (misce, umywalce) lub zanurzamy pod strumień letniej wody. Powinna ona mieć temperaturę około 20 stopni. Jeżeli nie mamy takiej możliwości, alternatywą jest przykładanie zwilżonymi, chłodnymi okładami w punktach gdzie doszło do uszkodzenia tkanki. Bardziej rozległe oparzenia powinno się leczyć w miarę możliwości, zanurzając poszkodowanego pod prysznicem lub w wannie z chłodną wodą. Tę procedurę zwykle przeprowadza się przez 20-30 minut, aż ustąpi ból po oparzeniu. Następnie przemywamy okolice oparzenia alkoholem 70% (spirytus) i nakładamy suchy opatrunek z jałowej gazy. Nie powinno się go za bardzo przyciskać – najlepiej wypełnić gazę w środku watą. Taki opatrunek zwykle zostawia się na tydzień (oczywiście należy sprawdzać, czy rana się goi i w razie czego przemywać i zmieniać).

Osobom, które doznały lekkich, ale bardziej rozległych oparzeń powinno się podawać letnie i ciepłe płyny. Konieczna jest też obserwacja czy nie wzrasta gorączka, a ślad po oparzeniu goi się prawidłowo. Sprawdź także ten artykuł z poradami, czym smarować oparzenia.