Jak wygląda porażenie piorunem? Wyjaśniamy, zasady pierwszej pomocy

Rażenie piorunem – informacje techniczne

Z jaką siłą uderza błyskawica?

Porażenie piorunem to szczególny rodzaj rażenia prądem. Błyskawica uderza w człowieka z wielką siłą. Napięcie prądu, który płynie przez piorun, wynosi od 20 mln do 1 mld V. Natężenie wynosi nawet 150 tysięcy Amperów. Dla porównania prąd w naszych gniazdkach ma napięcie 220V i też może być niebezpieczny dla zdrowia i życia. Ponadto piorun ma bardzo wysoką temperaturę, a dokładniej rozgrzewa się powietrze wokół niego. Może dojść nawet do 30 tys. stopni Celsjusza – to ok. 6 razy więcej niż temperatura powierzchni słońca. To ciekawostki, na szczęście człowiek porażony piorunem nie zatrzymuje całej tej siły na sobie. Prąd tylko przez niego przechodzi do ziemi. Inaczej sto procent przypadków byłoby śmiertelne. Jednak mniej więcej co dziesiąta osoba umiera po uderzeniu piorunem. Dodatkowo rażenie nie zawsze występuje bezpośrednio. Można wyróżnić kilka sposobów porażenia:

• Bezpośrednio – przejście błyskawicy przez ciało.
• W wyniku wyładowania iskrowego – prąd z iskier uderza w powierzchnię ciała.
• W wyniku wyładowania w pobliżu – porażeni doświadczają tzw. napięcia krokowego. Wzrasta wówczas napięcie w ziemi, a przez ciało przechodzi prąd o wartości równiej różnicy potencjałów między jedną nogą a drugą.
• W wyniku mechanicznego działania fali uderzeniowej.

Trafienie piorunem nie musi być więc bezpośrednie, żeby wywołało szok i mechaniczne uszkodzenia ciała. W każdym przypadku dobrze jest wiedzieć, jak wygląda pierwsza pomoc przy porażeniu prądem. Ze względu na inne objawy (np. poparzenia) warto też wiedzieć, ile jest stopni oparzenia i jak sobie radzić w przypadku każdego z nich.

Uszkodzenia organizmu przez uderzenie pioruna

Nie każde porażenie piorunem wymaga pomocy i hospitalizacji. Jeżeli jednak doświadczyliśmy któregokolwiek stopnia rażenia, to warto pokazać się lekarzowi. Niektóre skutki, a nawet poważne obrażenia mogą być w pierwszej chwili przeoczone ze względu na szok.

U porażonych prąd elektryczny poraża w różnym stopniu układ nerwowy i mięśnie. W wyniku tego może dojść do silnych skurczy mięśni. Po uderzeniu pioruna mogą wystąpić różne objawy:

• złamanie kości i zwichnięcie stawów w wyniku silnych skurczy mięśni
• zaburzenia lub zatrzymanie akcji serca
• zaburzenia lub zatrzymanie oddechu
• utrata przytomności
• apatia lub nadpobudliwość (w wyniku porażenia układu nerwowego)
• objawy wstrząsu mózgu
• poparzenia skóry
• zaburzenia wzroku i słuchu (chociażby od samej bliskości wyładowania błyskawicy).

W dalszej kolejności do objawów należy porażenie układu nerwowego lub mózgu, a nawet upośledzenie pracy nerek.

Po porażeniu piorunem mogą zostać blizny lub znamię. W dawnych czasach takie znamię uważano za znak wybraństwa bogów. Jeżeli osoba porażona nosi metalową biżuterię lub monety w kieszeniach, to kształt może zostać wypalony na skórze. Porażenie piorunem może mieć też negatywny lub nawet pozytywny wpływ na nasze zdolności poznawcze i samopoczucie psychiczne. Oprócz ciekawego znamienia może podnieść poziom inteligencji, stać się impulsem do zmiany życia na lepsze lub zniwelować wcześniejszą depresję. Jednak większość skutków rażenia jest negatywna i nie warto ryzykować.

Człowiekowi porażonemu piorunem należy udzielić pomocy. Do pewnego stopnia przypomina ona pierwszą pomoc przy porażeniu prądem. W cięższych przypadkach konieczne jest podtrzymanie życia poszkodowanego i wezwanie pogotowia.

Pierwsza pomoc i pomoc lekarska

Co zrobić, gdy piorun uderza w człowieka?

W wyniku rażenia poszkodowany może nie być w stanie zasygnalizować, że coś jest nie tak. Jeżeli jest nieprzytomny, ma przepaloną skórę lub silne skurcze mięśni, to sprawa jest oczywista. Może być też po prostu w szoku, zwłaszcza jeżeli nie pamięta, co się stało. Dlatego to osoba udzielająca pierwszej pomocy powinna być w stanie rozpoznać zestaw charakterystycznych objawów. Ciało człowieka porażonego piorunem nie zatrzymuje energii elektrycznej i nie stanowi zagrożenia dla udzielającego pomocy. Nie musimy się też martwić o usunięcie źródła prądu jak w przypadku pierwszej pomocy przy porażeniu prądem z sieci.

Pierwsze co robimy po zauważeniu poszkodowanego, to dzwonimy na pogotowie. Jeżeli jest to osoba tylko w lekkim szoku wówczas i tak warto zaprowadzić ją do najbliższej placówki medycznej.

Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha, to należy sprawdzić drożność dróg oddechowych i przystąpić do resuscytacji. Oparzenia i zranienia w wyniku trafienia piorunem należy opatrzyć według ogólnych zasad pierwszej pomocy. Przed opatrzeniem oparzenia schładzamy letnią wodą przez ok. 5 minut.

Złamania należy unieruchomić do czasu pojawienia się pracowników medycznych. Sprawdź także ten artykuł z poradami, co zrobić, gdy złapie nas burza w lesie.

Skutki rażenia piorunem

W wyniku uderzenia pioruna działa na organizm ogromna siła, czasem również wysoka temperatura. Dlatego wiele skutków przypomina te po oparzeniach lub innych wypadkach mechanicznych. Jednocześnie u porażonych mogą wystąpić zaburzenia pracy układu nerwowego na różnym poziomie – od lekkiej apatii czy pobudzenia, po paraliż czy nawet zmiany osobowości. W wielu przypadkach czas, w jakim udzielimy pierwszej pomocy, może zadecydować o złagodzeniu przyszłych skutków.

Na pewno nie da się zapobiec powstaniu znamienia, gdyż to pojawia się w wyniku samego uderzenia. Jeżeli jednak zaopatrzymy rany i oparzenia zaraz po uderzeniu, to poszkodowany może uniknąć wielu blizn i niepotrzebnych komplikacji. To samo można powiedzieć o złamaniach i zwichnięciach.

Działanie prądu elektrycznego z tak potężnego źródła, jak piorun jest trochę nieprzewidywalne. Dlatego można mówić jedynie o potencjalnych skutkach. Porażeni mogą wyjść ze szpitala w ciągu kilku godzin lub po wielu dniach leczenia. W większości przypadków po rażeniu piorunem pozostają też blizny psychiczne.