Jak zmierzyć tętno? Mierzenie tętna krok po kroku
Mierzenie tętna nie jest trudne, ale trzeba wiedzieć jak to robić. Żeby ocenić czy dana osoba ma prawidłowy puls musicie wiedzieć jaka jest norma. W poniższym poradniku przeczytacie, jak mierzyć tętno i co może oznaczać odczytany przez was pomiar. Dowiecie się też kilku ciekawostek na temat badania pulsu.
Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o zdrowiu.
Jaki powinien być puls
Żeby mierzenie tętna miało sens musimy wiedzieć czego oczekiwać. Na pytanie jaki powinien być puls nie ma jednej odpowiedzi. Prawidłowe bicie serca różni się siłą i częstotliwością u ludzi w różnym wieku. Na prędkość pracy serca wpływa też aktywność fizyczna. Co powinniśmy wziąć pod uwagę?
U dzieci puls jest zawsze wyższy niż u dorosłych. U niemowląt może wynosić nawet 130 uderzeń na minutę, dla porównania u zdrowego dorosłego w stanie spoczynku wynosi około 70-75 uderzeń na minutę. Oto w przybliżeniu zestawienie pulsu spoczynkowego u różnych grup wiekowych:
- Niemowlęta – 130
- Dzieci – 100
- Nastolatki – 85
- Dorośli – 70
- Osoby starsze – około 60
Bardzo ważny jest pomiar tętna spoczynkowego. Jeżeli dziecko biegało przed chwilą za piłką i jego serce bije z prędkością powyżej 100 uderzeń na minutę, to nie ma powodu do niepokoju. Powinniśmy się zacząć martwić, kiedy tętno nie zwalnia u dzieci po kilkunastu minutach odpoczynku. To samo dotyczy dorosłych. Niepokojące jest też bardzo powolne tętno. Jeżeli spada poniżej 50 uderzeń na minutę, to mamy powody do obaw. W takim przypadku warto obserwować badanego. Są osoby, które z natury mają puls poniżej normy i nie wpływa to na ich codzienne funkcjonowanie.
Jak mierzyć tętno
Wiemy już, że ocenę prawidłowego bicia serca powinno się przeprowadzać stosując pomiar tętna spoczynkowego. Dlatego najważniejszą zasadą przygotowania do pomiaru jest odczekanie kilku minut, jeśli dana osoba dokonała jakiegoś wysiłku fizycznego. Mierzenie tętna, o ile to możliwe, nie powinno być też przeprowadzane tuż po wypiciu alkoholu, wysoko słodzonych napojów czy po obfitym jedzeniu. Reakcja organizmu na te rzeczy może powodować poważne odchylenie od normy, nawet u zdrowej osoby. U dzieci niewskazany jest też pomiar tętna w sytuacji stresowej (jeśli małe dziecko np. boi się ciśnieniomierza).
Puls możemy łatwo wyczuć w kilku miejscach na ciele. W przypadku przytomnego pacjenta najlepiej robić to na lewym nadgarstku, po wewnętrznej stronie ręki.
Nadgarstek powinien być ustawiony na poziomie równym poziomowi serca. Najlepiej, kiedy pacjent siedzi i opiera rękę na poduszce lub książkach (zależy co masz do dyspozycji).
Tętna nie mierzymy kciukiem. Najlepiej jest przyłożyć do nadgarstka palec wskazujący i środkowy, można też dodać serdeczny. Dzięki temu, że mają one dużą czułość łatwo wyczują rytm i charakter pulsu. Pomiaru tętna dokonujemy licząc ilość skurczy tętnicy w określonym odstępie czasu. Sprawdź także ten artykuł z informacjami, jaki powinien być puls.
Jeżeli nie mamy aparatu do mierzenia ciśnienia można wykorzystać zegar z sekundnikiem lub stoperem w telefonie (jeśli nie masz stopera w komórce, to bez problemu znajdziesz go wśród darmowych aplikacji do ściągnięcia). Włączając sekundnik lub patrząc na wskazówkę zegara liczysz ilość skurczy tętnicy przez 15 sekund, następnie mnożysz to przez 4 i masz pomiar uderzeń serca na minutę. Niektóre poradniki mówią o 10 sekundach, jednak to może być za krótki czas, żeby wykryć zaburzenia rytmu serca.
Jak zmierzyć tętno u siebie? Stosujemy się do tych samych wskazówek. Układamy dwa palce na nadgarstku lewej ręki i liczymy z zegarem lub stoperem uderzenia na minutę. Zamiast na nadgarstku pomiaru tętna można dokonywać na tętnicy szyjnej lub pachwinowej. U siebie możemy bez problemu wyszukać puls na szyi, jest on tu lepiej wyczuwalny. U drugiej osoby ten sposób mierzenia może za bardzo naruszać jej przestrzeń osobistą. Wykorzystuje się tę metodę u osób, które straciły przytomność i mogą być problemy z wyczuciem u nich tętna nad nadgarstkiem.
Prawidłowy puls
Powyższe wskazówki mówią tylko ogólnie jak zmierzyć tętno. Jeżeli chcecie się dowiedzieć więcej na temat stanu serca osoby badanej, to warto zwrócić uwagę na siłę i równomierność uderzeń. Przy prawidłowym biciu serca rytm skurczów tętnicy jest równomierny, a puls wyczuwalny bez potrzeby nadmiernego przyciskania.
Podczas pomiaru tętna spoczynkowego nie powinniśmy czuć skurczów od razu po lekkim przyłożeniu palców. Prawidłowy puls zdrowego człowieka nie powinien też zanikać przy mocniejszym nacisku. Dokonywanie tej analizy nie jest konieczne, kiedy niesiesz pierwszą pomoc. Jednak dobrze jest mniej więcej wiedzieć czego się spodziewać. Ilość uderzeń na minutę to tylko jedna z cech prawidłowego pulsu.
Na koniec warto zaznaczyć, że puls nie musi być taki jak średnia dla danej grupy wiekowej. Istnieje wiele stanów pośrednich, zależnych od kondycji pacjenta. To, że osoba przed 30-ką nie ma pulsu sportowca, a serce emeryta bije w tempie nieco niższym niż 55 uderzeń na minutę nie oznacza choroby czy nieprawidłowości. Osoby o przeciętnej kondycji nadal są zdrowe, a ich prawidłowy puls będzie nieco wyższy niż w przypadku osób wysportowanych.
Ostatnia ważna uwaga – po dużym wysiłku rytm serca może zwolnić poniżej normy. To też nie jest powód do niepokoju, jeżeli po dłuższym stanie spoczynku wróci do normalnego tempa.
Mając powyższą wiedzę powinniście bez problemu poradzić sobie z podstawowym zmierzeniem i oceną tętna u siebie i innych.
Pamiętaj, że…
W przypadku braku poprawy lub pogorszenia się stanu zdrowia, koniecznie wybierz się jak najszybciej do lekarza! Powyższe porady są tradycyjnymi, domowymi metodami leczenia, a nie popartą badaniami naukowymi wiedzą medyczną. Stosowanie ich nie może być zatem alternatywą dla skorzystania ze standardowych usług medycznych i konsultacji lekarskich!