Polskie ciastka z makiem - przepisy na Boże Narodzienie

W polskich i słowiańskich obyczajach mak jest symbolem obfitości i płodności. Dlatego występuje w tradycyjnych potrawach wigilijnych obok fasoli, grochu, a w starszych przepisach również obok ziaren lnu i konopi. Bazą do ciastek z makiem może być ciasto kruche zagniatane z masą makową lub sypkim makiem. Innym wariantem ciasteczek z makiem będą rogaliki z ciasta półfrancuskiego. My jednak podamy prostszy przepis na ciastka kruche.

Przygotuj:

  • 300 g mąki pszennej
  • 200 g masła
  • 100 g cukru pudru
  • 2 żółtka (do ciasta) + 1 żółtko (do smarowania)
  • 40 g maku
  • sól

Mąkę przesiej, dodaj do niej szczyptę soli i masło pokrojone na małe kawałki. Posiekaj nożem. Wsyp cukier, mak i wlej przygotowane dwa żółtka. Posiekaj jeszcze raz, szybko zagnieć w jednolitą masę i włóż do lodówki na ok. 30 minut.

Po schłodzeniu wyjmij i rozwałkuj. Optymalna grubość to 3-4 mm. Wytnij ciasteczka za pomocą foremek lub potnij nożem w kratkę. Jeżeli zostanie ciasto, to zbierz je, rozwałkuj i wytnij kolejne ciasteczka – aż do wykorzystania całości. Przed pieczeniem posmaruj ciastka trzecim żółtkiem, roztrzepanym z łyżką wody. Piekarnik rozgrzej do 200 stopni i piecz ciasteczka przez 10-12 minut.

Nie wszystkie przepisy o tym wspominają, ale tego typu wypieki można łatwo spalić. Dlatego warto pilnować wyznaczonego czasu pieczenia.

Przepis na pierniczki

Pierniki jako słodycze świąteczne to przede wszystkim tradycja niemiecka, która została przyjęta w Europie w XIX wieku. Jednak są znane od dawna, a przywędrowały do Europy prawdopodobnie z Bizancjum. Staropolska nazwa „piernik” oznacza ciasto „pieprzne” w smaku. Najlepsze i najbardziej trwałe są pierniczki wyrabiane ze sfermentowanego ciasta. Tradycyjnie ciasto na piernik zarabiano już po Andrzejkach, żeby poleżało kilka tygodni. Dla uzyskania efektu wystarczy kilka dni. W różnych przepisach znajdziecie różny czas dojrzewania. My radzimy potrzymać ciasto w lodówce przynajmniej przez tydzień.

Czego będziemy potrzebować?

  • 1 kg mąki pszennej
  • 400 g miodu (może być wielokwiatowy)
  • 400 g cukru
  • 100 g masła
  • 2 jajka
  • 20 g przyprawy do piernika (lub mieszanki przygotowanej w domu)
  • 15 g proszku do pieczenia

Kosze prezentowe i akcesoria świąteczne

Dobrym sposobem na pogłębienie smaku ciastek jest karmelizowanie cukru przed wymieszaniem z mąką. Jak to zrobić? 2 łyżki cukru zarumień na patelni i zalej 2 łyżkami wody, dodaj miód i resztę cukru. Tak przygotowaną mieszankę zagotuj, następnie dodaj przyprawy i wystudź. Mieszanka powinna być letnia – około 20 stopni, kiedy będziemy ją dodawać do mąki. Następnie dodaj jeszcze masło, jajka i proszek do pieczenia. Wymieszaj składniki, zagnieć ciasto i odstaw na kilka dni do lodówki.

Po dojrzeniu ciasta rozwałkuj je do grubości 5 mm, wytnij lub uformuj pierniczki i piecz w temperaturze 190 stopni przez ok. 10-15 minut. Po ostudzeniu ciasteczka świąteczne można polać lukrem lub polewą czekoladową.

Jeżeli chcecie nadać bardziej indywidualny smak piernikom, to warto sięgnąć do przepisu na mieszankę piernikową. Oto nasza propozycja:

Żeby uzyskać ok. 100 g przyprawy, połącz 50 g cynamonu, 15 g sproszkowanego imbiru, 15 g zmielonych goździków, 3 g pieprzu, 5 g kardamonu i 10 g gałki muszkatołowej w proszku. Niektórzy dodają też 5 g sproszkowanego anyżku. Dla uzyskania ciekawszego smaku można dodać jeszcze szczyptę zmielonych ziaren kolendry lub ziela angielskiego. Sprawdź także ten artykuł z poradami, jak ozdobić pierniki świąteczne.

Ciastka korzenne po szwedzku - kruche ciasteczka na Boże Narodzenie

Odróżniamy tradycyjne pierniki z dojrzewającego ciasta z dodatkiem miodu, od korzennych ciasteczek z twardego ciasta, zwanych w Szwecji pepparkakor.  Chociaż dają podobny, ostry efekt smakowo-zapachowy, to jest znacząca różnica w przepisach. Są to tradycyjne szwedzkie ciasteczka świąteczne. Mówiąc ściślej, są pieczone już 13 grudnia z okazji dnia świętej Łucji. Chociaż Szwecja jest od XVII wieku krajem protestanckim, a od XX wieku w praktyce obojętnym religijnie, to dzień świętej Łucji czci się tutaj bardzo uroczyście. Ma to związek z połączeniem postaci katolickiej świętej i pogańskiej nosicielki światła (Lucia od łac. lux – światło). Okres jesieni, kiedy szybko zaczyna ubywać światła, a na północy Szwecji praktycznie panuje noc polarna, może dać się mocno we znaki. Nic dziwnego, że Łucja, niosąca światło, jest tu tak ważną postacią. Pyszne herbatniczki korzenne są jednak również przysmakiem na bożonarodzeniowym stole. Główna różnica między przepisami stosowanymi w Polsce i w Szwecji jest taka, że szwedzkie ciastka słodzi się dodatkowo melasą lub specjalnym syropem. Pepparkakor to dobra propozycja dla wszystkich, którzy nie mają czasu, żeby czekać, aż ciasto dojrzeje. Dzięki temu, że ciastka są twarde i dość trwałe można zrobić w nich dziurki i powiesić na choince, co sprawi, że nasze świąteczne drzewko będzie pachniało miodem i cynamonem. Poniżej zapoznacie się z dokładnym przepisem na ciasteczka świąteczne z przyprawami korzennymi.

Przygotuj:

  • 150 g melasy
  • 100 g cukru (najlepiej drobnego lub pudru)
  • 350 g mąki pszennej (lub pół na pół żytniej i pszennej)
  • 100 g masła
  • 1/4 łyżeczki proszku do pieczenia (1 łyżeczka w przypadku ciasta z mąką żytnią)
  • 3 łyżeczki mieszanki do piernika (własnej lub kupionej)
  • 1 jajko
  • szczypta soli
Świąteczne ciasteczka, ciastka w kształcie choinki, ciasteczka w kształcie bałwanka, ciasteczka w kształcie ludzika
Najlepsze przepisy na świąteczne ciasteczka, porady jak piec ciasteczka, aby zawsze wychodziły smaczne

Wymieszaj suche składniki (w tym przyprawy). Masło rozpuść na wolnym ogniu, dodaj melasę i cukier. Gotuj i mieszaj, aż masa będzie płynna. Wystudź i dodaj do suchej mieszanki, wbij jajko. Zagnieć ciasto lub wymieszaj za pomocą maszynki do chleba. Uformuj kulę, owiń folią spożywczą i włóż na jakiś czas do lodówki. Wyjmij i rozwałkuj na grubość ok. 0,5 cm. Wycinaj kształty foremkami lub nożem (tu zdecydowanie przydają się foremki!). Podobnie jak w przypadku pierniczków i ciastek kruchych ciasto, które zostanie, można ponownie rozwałkować i wycinać, żeby jak najmniej się zmarnowało.

Piekarnik rozgrzej do 175 stopni i piecz ciastka przez 10-15 minut. Jeżeli są zarumienione pod spodem, to możesz wyłączyć piekarnik i zostawić je na kratce do ostygnięcia. Przestudzone ciasteczka można dekorować lukrem lub polewą. Bez dekoracji są łatwiejsze do przechowania. Wrzucamy je do szczelnego, suchego pojemnika i wyciągamy na stół, kiedy będą potrzebne.

Alternatywą jest przygotowanie ciastek do zawieszenia na choince. Szkoda zawieszać wszystkie, bo doskonale posłużą nam jako przekąska do świątecznej kawy czy herbaty. Jednak warto wykorzystać taką tradycyjną ozdobę. W tym celu należy zrobić dziurki jeszcze przed upieczeniem. Najlepiej, żeby były to dość duże otwory, ale oddalone od krawędzi ciastka na tyle, by nie uległo złamaniu lub odkruszeniu.

Kruche ciasteczka świąteczne z lukrem - przepisy na Boże Narodzenie

Kruche ciastka to najprostsze, najszybsze i najbardziej dekoracyjne ze świątecznych słodyczy. To doskonała propozycja do pieczenia z całą rodziną. Do wspólnej zabawy można zaprosić nawet kilkuletnie dzieci. Przygotujcie więc blaszane foremki do wycinania i zabieramy się do roboty! Ciasto można przygotować według pierwszego z podanych tu przepisów, tylko bez użycia maku. Zajmijmy się natomiast lukrem. Można kupić gotowy biały lub kolorowy lukier, ale zawsze lepiej przygotować go w domu.

Istnieje kilka sposobów przygotowania lukru. Najprostszy to rozpuszczenie cukru pudru w wodzie. Trzeba tylko odpowiednio dobrać proporcje, żeby masa miała właściwą konsystencję i mogła zgęstnieć po jakimś czasie. Do tego zwykle dodaje się soku z cytryny. Na 250 g cukru pudru wystarczy sok z 1 cytryny i kilka łyżek gorącej wody. Cukier sypiemy łyżkami do płynu (soku z cytryny lub wody), sprawdzamy, czy ma lejącą, ale w miarę zwartą konsystencję. Ilość podana powyżej powinna wystarczyć spokojnie na dużą blachę ciastek. W zależności od potrzeb można przygotować połowę (ok. 125 g cukru na odrobinę soku i gorącej wody). Zamiast soku z cytryny możemy spróbować z odrobiną soku z aronii, jagód czy wiśni. Dzięki temu uzyskamy różnokolorowy lukier. Można też użyć odrobiny barwnika spożywczego.

Ten przepis jest łatwy i szybki, ale taki amatorski lukier ma swoje wady. Trudno dopilnować poszczególnych składników, żeby uzyskać dokładne proporcje. Poza tym jest on dość klejący i będzie ciężko przechowywać ciasteczka w pudełku.

Ciasteczka świąteczne lepiej ozdabiać lukrem zrobionym z dodatkiem białka. Wykonany prawidłowo na pewno zastygnie. Lukier na białku, zwany królewskim, ma też charakterystyczny, aksamitnie biały kolor, który dużo lepiej nadaje się do „zimowych” dekoracji. Oto prosty przepis na lukier z białka:

Należy przygotować jedno, średniej wielkości jajko i 150 g cukru pudru. Opcjonalnie można wycisnąć trochę soku z cytryny i zaopatrzyć się w barwniki. Cukier przesiewamy przez sito. Białko wbijamy do naczynia, które nadaje się do ubijania (np. wysoka miska), żółtko możemy sobie zostawić do posmarowania ciasteczek przed upieczeniem. Do białka dodajemy cukier puder i opcjonalnie kilka kropli soku. Ubijamy za pomocą mieszadeł na niskich obrotach (nie chcemy uzyskać piany, tylko płynną masę). Po ok. 10 minutach można dodać trochę barwnika i jeszcze raz zamieszać, żeby go równomiernie rozprowadzić. Jeżeli lukier wydaje się niedostatecznie gęsty, można wmieszać jeszcze trochę cukru pudru.

Gotowy lukier nadaje się do rękawa spożywczego. Można użyć różnych tylek, chociaż na niewielkich ciasteczkach można go po prostu rozprowadzić łyżką lub rękawem z wąsko zakończoną tylką.

Ciasteczka świąteczne można nie tylko wieszać na choince i chrupać do kawy. Jeżeli będą starannie wykonane, to można je zapakować w ozdobnej paczuszce i podarować jako mini prezent na święta.

Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Oceń
Dla 88.8% czytelników artykuł okazał się być pomocny